تاثیر روایات امام صادق علیه السلام بر اندیشه های شهرستانی در تفسیر مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار

پایان نامه
چکیده

امام صادق علیه السلام به عنوان صاحب مکتب جعفری احادیث بسیاری را از خود بر جای نهاده اند که در میان روایات تفسیری مفسران اهل سنت نمودی خاص یافته است. این احادیث به اشکال مختلفی در آثار آنان دیده می شوند. یکی از بزرگترین مفسرین اهل سنت شهرستانی است که در تفسیر خود از روایات اهل بیت علیهم السلام به ویژه امام صادق علیه السلام استفاده نموده و تاثیر زیادی از روایات ایشان گرفته است؛ و این موضوع اهمیت بررسی روایات ایشان را در تفسیر شهرستانی دو چندان می کند. نوشته حاضر به روش تحلیلی با تتبع در تفسیر مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرارِ شهرستانی به بررسی اصول و مبانی شهرستانی در مباحث فهم پذیری، تفسیر و علوم قرآنی می پردازد و استخراج و گونه شناسی روایات امام صادق علیه السلام را در پی دارد. از جمله مباحثی که ذیل این عناوین پرداخته می شود: امکان فهم و جواز تفسیر قرآن، حجیت سیره اهل بیت علیهم السلام، چند سطحی بودن، تحریف ناپذیری قرآن و بررسی علم تفسیر و تأویل و ممنوعیت تفسیر به رأی می باشد و از میان زوج های زبانی که پایه های تفسیر و تأویل شهرستانی هستند سه زوج مفروغ و مستانف، تضاد و ترتب و خلق و امر را معرفی می کند و نظر او را در مورد کیفیت جمع قرآن، مباحث ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و عام و خاص می آورد. همچنین به شیوه های بهره وری شهرستانی از روایات امام صادق علیه السلام می پردازد و نتیجه می گیرد شهرستانی علم قرآن را مختص به اهل بیت علیهم السلام می داند، آنان را حافظ و نگهبان واقعی قرآن می شناسد و در مبانی و اصول از امام صادق علیه السلام و روایات ایشان بسیار تاثیر پذیرفته است، و به شیوه های متفاوتی از این روایات بهره وری کرده که گاهی این بهره وری ترجیحی است، در آن سخن معصوم بر سایر اقوال ترجیح داده می شود و زمانی بهره وری تاییدی است که یا تایید صحت کلام امام است با روایات دیگر یا تایید کلام خود و دیگران است با روایت امام، در پاره ای موارد این بهره وری ضمنی، و زمانی مبنایی و عرفانی است که نوشته حاضر به آن می پردازد.

منابع مشابه

تأثیر روایات امام صادق بر مبانیِ تأویلیِ باطنی شهرستانی

«شهرستانی»، به عنوان یکی از بزرگان اهل سنت در تفسیر خود با عنوان «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» از روایات ائمه اطهار‰ و به طور خاص امام صادق‰ بسیار تأثیر پذیرفته است. مقاله حاضر به روش تحلیلی با تتبع در تفسیر «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» شهرستانی به بررسی روش‌ها و مبانی جدید او درتفسیر و تأویل قرآن می‌پردازد. از جمله مبانی شهرستانی در تفسیر و تأویل قرآن سه زوج «مفروغ» و «مستانف»، «تضاد ...

متن کامل

گرایش مذهبی شهرستانی صاحب تفسیر مفاتیح الاسرار

 تعیین گرایش مذهبى شهرستانى براساس تفسیرش "مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار" و اثبات وابستگى وى به اسماعیلیه است. نویسنده، پس از ذکر آثار وى به تحقیق در مذهب او پرداخته و مى‌گوید، عده‌اى شهرستانى را اشعرى معرفى مى‌کنند اما او از باب تقیه سخنانى در دفاع از اهل سنت گفته است. اسناد و مدارکى که گرایش شهرستانى به شیعه و اسماعیلیه را نشان مى‌دهد به دو دسته تقسیم مى‌شود. اسناد تاریخى و آثار برجاى مانده...

متن کامل

تأثیر روایات امام صادق بر مبانیِ تأویلیِ باطنی شهرستانی

«شهرستانی»، به عنوان یکی از بزرگان اهل سنت در تفسیر خود با عنوان «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» از روایات ائمه اطهار‰ و به طور خاص امام صادق‰ بسیار تأثیر پذیرفته است. مقاله حاضر به روش تحلیلی با تتبع در تفسیر «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» شهرستانی به بررسی روش ها و مبانی جدید او درتفسیر و تأویل قرآن می پردازد. از جمله مبانی شهرستانی در تفسیر و تأویل قرآن سه زوج «مفروغ» و «مستانف»، «تضاد ...

متن کامل

جایگاه ادبیات در آثار امام صادق علیه السلام

ادبیات فنی بیانی است که نویسنده می کوشد با استفاده از آنچه در صنعت شعر و نثر معروف و شناخته شده است در عواطف مخاطب اثر بگذارد. یقینا چنین فن بیانی باید دارای عناصری باشد تا ادبیات نامیده شود. عناصر متن ادبی را اندیشه، خیال، عاطفه و اسلوب تشکیل می دهند. عاطفه و خیال، مختص متن ادبی و اندیشه و اسلوب، میان متن ادبی و دیگر متون مشترک است. اگر چه اندیشه و اسلوب متن ادبی نیز با متنی که علم محض است متف...

متن کامل

روش شناسی تفسیر امام جواد (علیه السلام)

پیشوایان معصوم ( ع)، راسخان در علم و عالم و معلّم قرآن می‌باشند. روایات تفسیری آنان به عنوان یکی از منابع ارزشمند تفسیر قرآن‌، نزد مفسران در گویاسازی مقاصد آیات، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد که اگر این روایات وجود نداشت، فهم و تفسیر بسیاری از آنها غیرممکن بود. از این‌رو، از دیرباز روایات تفسیری به عنوان یکی از منابع ارزشمند تفسیر قرآن کریم، نزد مفسران تلقی شده است. نگاهی کوتاه به روایات تفسیری آشکار ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده الهیات و معارف اسلامی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023